در دنیای امروزی که فروشگاهها برای افزایش بهرهوری و جذب مشتری با یکدیگر رقابت میکنند، استفاده از فناوریهای پیشرفته میتواند تاثیر قابل توجهی در موفقیت یک کسب و کار داشته باشد. خریداران به طور منطقی ترجیح میدهند تا از فروشگاههایی خرید کنند که رقابتپذیری بیشتری دارند. در همین راستا، هوشمند سازی فروشگاه به مالک فروشگاه کمک میکند تا هزینهها را به حداقل برساند و با افزایش بهرهوری سود بالاتری را کسب کند. در صورتی که میخواهید با امکانات، ویژگیها و مزایای فروشگاه هوشمند آشنا شوید، در این مقاله با شرکت خانه هوشمند فریتز همراه باشید.
فروشگاههای هوشمند با تجهیز به فناوریهایی مانند RFID و سیستمهای خودپرداخت، تجربه خریدی سریع، ایمن و کارآمد برای مشتریان فراهم میکنند. این نوآوریها به کاهش هزینهها، افزایش امنیت و مدیریت بهتر منابع منجر میشوند.
فهرست مطالب
فروشگاه هوشمند چیست؟
عنوان فروشگاه هوشمند به دستهای از فروشگاهها اطلاق میشود که از تکنولوژیهای هوشمند مانند RFID، قفسههای هوشمند، ترازوی هوشمند، چرخ خرید فروشگاهی هوشمند، سیستم پرداخت و ورود و خروج پیشرفته برای افزایش بازدهی فروشگاه، رضایت مشتریان و امنیت فروشگاه استفاده میکنند.
در فروشگاههای هوشمند مشکلی با عنوان تشکیل صفهای طولانی در کنار صندوق یا خالی شدن قفسههای فروشگاه وجود ندارد. خریداران به سادگی کالاهای مورد نیاز خودشان را در سبد خرید قرار میدهند و هنگام عبور از گیت خروجی نیز تسویه حساب به طور خودکار انجام میشود. فروشگاه هوشمند وابستگی بسیار کمتری به نیروی انسانی دارد. این ویژگی موجب میشود تا نرخ خطا به حداقل برسد و هزینههای فروشگاه نیز به طور قابل توجهی کاهش یابد.
اجزای فروشگاه هوشمند
قابلیتها و امکانات فروشگاه هوشمند از تجهیزات مختلفی ناشی میشود که برای هوشمند سازی آن مورد استفاده قرار میگیرند. برخی از مهمترین تجهیزات مورد استفاده در این فروشگاهها عبارتند از:
قفسههای هوشمند
پرسنل فروشگاهها وقت و انرژی زیادی را صرف ردیابی کالاها در قفسههای فروشگاه میکنند تا اطمینان حاصل شود که کالاها در قفسههای صحیح قرار میگیرند و مشتریان با قفسههای خالی مواجه نمیشوند. قفسههای هوشمند میتوانند تمامی این کارها را به طور خودکار انجام دهند و حتی سرقتهای احتمالی را نیز تشخیص دهند. قفسههای هوشمند با استفاده از سنسورهای تشخیص وزن و تگهای RFID میتوانند کاهش موجودی یا قرار گرفتن کالا در قفسه اشتباه را تشخیص داده و پرسنل فروشگاه را از این اتفاقات مطلع کنند.
سیستم هوشمند روشنایی
سیستم روشنایی فروشگاه باید توانایی روشن کردن محیط فروشگاه را بر اساس نیاز مشتریان داشته باشد و به طور همزمان اتلاف انرژی را به حداقل برساند. با مجهز کردن فروشگاه هوشمند به سیستم روشنایی هوشمند میتوانیم به این خواسته دست یابیم. قابلیت تنظیم شدت روشنایی فروشگاه بر اساس تغییرات روشنایی محیط در طی ساعات مختلف شبانه روز، کنترل روشنایی از راه دور و تنظیم برنامه زمانبندی برای خاموش و روشن کردن محیط فروشگاه از جمله قابلیتهای این سیستم هستند.
بیشتر بخوانید: انبار هوشمند؛ بررسی امکانات و مزایای انبارداری هوشمند
سیستم خود پرداخت فروشگاهی
مشتریان فروشگاه هوشمند با استفاده از سیستم خودپرداخت (Self Checkout System) میتوانند هزینه کالاهای خریداری شده را به سرعت پرداخت کنند و از انتظار کشیدن در صف صندوق فروشگاه اجتناب کنند. سیستم خود پرداخت برای اسکن کالاهای خریداری شده و تسویه حساب نیازی به اوپراتور ندارد و تمامی مراحل صدور فاکتور خرید و پرداخت با استفاده از یک دستگاه پیشرفته قابل انجام است. افزایش رضایت مشتریان به دلیل جلوگیری از اتلاف زمان، کاهش هزینه فروشگاه به دلیل عدم وابستگی به نیروی انسانی و پرداخت آسان و امن از جمله مزایای استفاده از سیستم خود پرداخت فروشگاهی هستند.
چرخ خرید فروشگاهی هوشمند
چرخ خرید هوشمند علاوه بر قابلیتهای چرخ فروشگاهی معمولی امکان شناسایی کالاهای خریداری شده و حتی اندازهگیری وزن برخی از کالاهای فروشگاهی مانند مواد غذایی را دارد. مشتریان فروشگاه میتوانند پس از انتخاب کالاهای مورد نیازشان هزینه کالاها را بدون استفاده از تجهیزات پرداخت جانبی، پرداخت کنند.
تجهیزات امنیتی و نظارتی
دوربینهای نظارتی، سنسورهای تشخیص حرکت، قفل هوشمند، گیت فروشگاهی (EAS)، سنسور تشخیص نشت گاز، سنسور تشخیص دود و غیره از جمله تجهیزاتی هستند که برای افزایش امنیت فروشگاه مورد استفاده قرار میگیرند. مالک یا اوپراتور فروشگاه هوشمند میتواند از راه دور بر تمامی قسمتهای فروشگاه نظارت داشته باشد و به سادگی گزارش ورود و خروج افراد به فروشگاه را بررسی کند.
صفحه نمایش دیجیتالی (Digital Signage)
نمایشگرها یکی از مهمترین اجزای هر فروشگاهی هستند که برای اطلاعرسانی یا نمایش پیشنهادهای ویژه و آگهیهای تبلیغاتی مورد استفاده قرار میگیرند. فروشگاه هوشمند میتواند پیشنهادهای هدفمندی را بر اساس سوابق خرید و ترجیحات فردی مشتریان ارائه دهد. نمایشگرهایی که در معرض دید عموم قرار میگیرند نیز بر اساس مناسبتهای مختلف و حتی وضعیت آب و هوا پیشنهادهای هدفمندی را به نمایش میگذارند. برای مثال، شانس فروش کالاهای مشخصی مانند چتر در روزهای بارانی و کرم ضد آفتاب در روزهای آفتابی یا کالاهایی مثل ساعت در روز پدر افزایش مییابد.
کیوسک هوشمند
کیوسک هوشمند برای تعامل و ارائه اطلاعات و خدمات ضروری به مشتریان فروشگاه هوشمند مورد استفاده قرار میگیرد. این دستگاه هوشمند به کسب و کارها کمک میکند تا از روشهای جدیدی برای تعامل با مشتریان استفاده کنند، فروش بیشتری داشته باشند و خدمات گستردهتری را ارائه دهند.
رباتها
رباتها نقش مهمی در فروشگاههای هوشمند دارند و میتوانند بسیاری از وظایف تکراری و خستهکننده پرسنل فروشگاه را بر عهده بگیرند. رباتهای هوشمندی مانند ERIS میتوانند انطباق دادههای موجودی کالاها را با موجودی واقعی در قفسهها بررسی کنند، درستی قیمت درج شده روی قفسه را بررسی کرده و اشکالات کشف شده را گزارش کنند. رباتها سرعت بیشتری در مقایسه با انسان دارند و میتوانند کارهای تکراری را بدون خستگی و با کمترین نرخ خطا انجام دهند.
مزایا و معایب هوشمند سازی فروشگاه ها
هوشمند سازی فروشگاه ها مزایای متعددی را برای مشتریان و همچنین مالک فروشگاه به همراه دارد. بخشی از مهمترین مزیتهای فروشگاه هوشمند عبارتند از:
- افزایش سطح رضایت مشتریان فروشگاه: مشتریان فروشگاههای هوشمند با قفسههای خالی مواجه نمیشوند، نیازی به انتظار کشیدن برای تسویه بهای کالاهای خریداری شده را ندارند و به سادگی هزینه کالاهای خریداری شده را تسویه میکنند.
- بهبود عملکرد فروشگاه: فروشگاه هوشمند با استفاده از تجهیزاتی مانند صفحه نمایش دیجیتالی، کیوسک تعاملی و برنامه گوشی هوشمند تبلیغات هدفمند و شخصیسازی شده را بر اساس ترجیحات و سابقه خرید هر مشتری به نمایش میگذارد که در نهایت به افزایش میزان فروش و موفقیت فروشگاه منجر میشود.
- دسترسی به دادههای فروشگاه در هر لحظه: کارکنان فروشگاه میتوانند در هر لحظه وضعیت موجودی هر کالا را مشاهده کرده و پیش از اتمام کالا قفسهها را پُر کنند. به علاوه، با تجزیه و تحلیل دادههای فروش محصولات میتوانیم تغییر در عادتهای مشتریان مانند افزایش تقاضا برای کالاهای تابستانی در فصل گرما یا کالاهای سلامتی و بهداشتی در دوران شیوع یک بیماری خاص را پیشبینی کنیم.
- افزایش امنیت فروشگاه: فروشگاههای هوشمند به تجهیزات پیشرفتهای مثل دوربینهای نظارتی، سیستم تشخیص چهره و سیستمهای ضد سرقت مبتنی بر فناوری RFID مجهز هستند که به جلوگیری از سرقت، افزایش امنیت فروشگاه و ایجاد محیط امن برای خریداران و کارکنان فروشگاه کمک میکنند.
- صرفهجویی در مصرف انرژی و کاهش هزینه عملیاتی فروشگاه: هوشمند سازی ساختمان فروشگاه یکی از موثرترین راهکارهایی است که برای کاهش اتلاف انرژی و افزایش بهرهوری فروشگاه مورد استفاده قرار میگیرد. کنترل هوشمند روشنایی، کنترل هوشمند سیستم تهویه مطبوع و سیستمهای گرمایش و سرمایش فروشگاه به کاهش مصرف انرژی و کاهش هزینه فروشگاه منجر میشود.
- کاهش وابستگی به نیروی انسانی: بسیاری از فرایندهای عملیاتی فروشگاههای هوشمند به طور خودکار و بدون دخالت انسان انجام میشود. کاهش وابستگی فروشگاه به نیروی انسانی در نهایت به کاهش خطا، افزایش کارایی و کاهش هزینه منجر میشود.
بیشتر بخوانید: خانه هوشمند چیست + معرفی امکانات اسمارت هوم (Smart Home)
هوشمند سازی و اتوماسیون در فروشگاهها در کنار همه مزایا، معایبی نیز دارد. در زیر به برخی از معایب هوشمند سازی فروشگاهها اشاره میشود:
- هزینه بالا: پیادهسازی سیستمهای هوشمند و اتوماسیون در فروشگاهها نیازمند سرمایهگذاریهای قابل توجهی است. این هزینهها شامل تهیه تجهیزات، نرمافزارها، امنیت سایبری، آموزش کارکنان و نگهداری مداوم میشود.
- تهدید به اشتغال: اتوماسیون و هوشمندسازی میتواند به تدریج به کاهش نیاز به نیروی انسانی در فروشگاهها منجر شود. این موضوع ممکن است منجر به از بین رفتن برخی از مشاغل و افزایش نارضایتی کارکنان شود.
- مسائل امنیتی: فروشگاههای هوشمند در معرض مسائل امنیتی قرار دارند. حملات سایبری و نفوذ به سیستمها میتوانند به سرقت اطلاعات مشتریان، تخریب دستگاههای هوشمند و به خطر قرار دادن اطلاعات حساس منجر شوند.
- وابستگی به تکنولوژی: فروشگاههای هوشمند به شدت وابسته به تکنولوژی هستند. اگر سیستمها یا نرمافزارها دچار اشکال شوند یا از کار بیافتند، ممکن است با مشکلات جدی در اداره و پیشروی فروشگاه منجر شوند.
- حفظ حریم خصوصی: جمعآوری و استفاده از دادههای مشتریان توسط سیستمهای هوش مصنوعی میتواند به نقض حریم خصوصی مشتریان منجر شود و موجب نگرانیهای امنیتی و حریم خصوصی شود.
- نیاز به آموزش مداوم: کارکنان فروشگاه برای استفاده از سیستمهای هوشمند و اتوماسیون نیاز به آموزش مداوم دارند. این نیاز به هزینه و زمان اضافی میانجامد.
آموزش هوشمند سازی ساختمان | دوره آموزش خانه هوشمند
با این حال، با مدیریت مناسب و توجه به این مسائل، میتوان مزایای هوشمند سازی فروشگاهها را به حداکثر رساند و معایب آنها را کاهش داد.
فناوریها و تکنولوژیهای استفاده شده در فروشگاه هوشمند
در ادامه مقاله با انواع فناوری مورد استفاده در فروشگاه اسمارت آشنا میشویم.
فناوری RFID
تکنولوژی شناسایی از طریق امواج رادیویی (Radio Frequency Identification) برای ردیابی کالاها در فروشگاه مورد استفاده قرار میگیرد. این فناوری، از امواج الکترومغناطیسی برای شناسایی خودکار کالاهای مجهز به تگ RFID در قفسه فروشگاهها یا سبد خرید مشتریان استفاده میکند.
فناوری اینترنت اشیا
تکنولوژی اینترنت اشیا برای جمعآوری و افزودن دادهها به پروفایل مشتریان، ردیابی کالاها در فروشگاه و کنترل تجهیزات فروشگاه از راه دور مورد استفاده قرار میگیرد. فروشگاهها با استفاده از دادههای جمعآوری شده توسط سنسورها و سایر تجهیزات هوشمند میتوانند خواستهها و رفتار مشتریان خودشان را پیشبینی کنند.
فناوری هوش مصنوعی
فناوری یادگیری ماشین و هوش مصنوعی به مالکین فروشگاه کمک میکند تا بتوانند رفتار مشتریان و روندها را پیشبینی کنند و بر همین اساس، برنامهریزی دقیقتری برای تامین کالاهای مورد نیاز داشته باشند. هوش مصنوعی میتواند با تجزیه و تحلیل دادههای جمعآوری شده از فروش محصولات مختلف، الگوهای خرید مشتریان را کشف کند. پیشبینی تقاضا و رفتار مشتریان به مالک فروشگاه کمک میکند تا بتواند در زمان مناسب به خواستههای مشتریان پاسخ دهد.
کیوآر کد
فناوری کیوآر کد کاربردهای گستردهای در فروشگاهها دارد. فروشگاههای هوشمند از فناوری QR Code برای نمایش آگهیهای تبلیغاتی، نمایش کد تخفیف، هدایت مشتریان به قفسه یک کالای مشخص، نمایش اطلاعات مربوط به یک کالا، شناسایی مشتریان و غیره استفاده میکنند.
کلید هوشمند: قمیت و خرید انواع کلیدهای هوشمند
هزینه هوشمند کردن فروشگاه
هوشمند سازی فروشگاه با توجه به شاخصهای مختلفی مانند خواستههای مالک فروشگاه، بودجه، نقشه ساختمان فروشگاه، مساحت فروشگاه، زمینه فعالیت فروشگاه، نیازهای مشتریان و غیره انجام میشود؛ بنابراین هزینه فروشگاههای مختلف با یکدیگر تفاوت دارد. در حقیقت، تعداد، نوع و برند تجهیزات با توجه به شرایط هر فروشگاه انتخاب و نصب میشوند. به طور کلی، هزینه هوشمندسازی فروشگاه با توجه به مساحت فروشگاه، سطح پیچیدگی و همچنین تعداد تجهیزات مورد استفاده برای هوشمند سازی فروشگاه، افزایش مییابد.
سیمکشی ساختمان فروشگاه که به منظور اتصال تجهیزات هوشمند انجام میشود، میتواند هزینه قابل توجهی را به مالک فروشگاه تحمیل کند. در شرایطی که امکان سیمکشی وجود ندارد یا استفاده از پروتکلهای سیمی هزینه بیشتری را به همراه دارند، میتوانیم از تجهیزات هوشمند بیسیم برای هوشمند سازی فروشگاه استفاده کنیم.
بیشتر بخوانید: سیستم امنیتی هوشمند (سیستم های حفاظتی و امنیتی خانه هوشمند)
پرسشهای متداول
سیستم پرداخت هوشمند در فروشگاه هوشمند چگونه انجام میشود؟
فروشگاههای هوشمند از روشهای مختلفی مانند پرداخت بدون تماس از طریق فناوری NFC و کیفپول گوشی هوشمند، برنامههای پرداخت گوشی موبایل، سیستم POS و حتی پرداخت از طریق رمزارز استفاده میکنند. بعضی از فروشگاههای هوشمند این امکان را برای خریداران فراهم میکنند تا از اعتبار کیفپول برای پرداخت استفاده کنند؛ یعنی در زمان خروج از فروشگاه عملیات اسکن کالاها با استفاده از فناوری RFID انجام میشود و هزینه مربوطه نیز در همان زمان از کیفپول مشتری کسر میشود. در صورتی که مشتری اعتبار کافی برای پرداخت هزینه کالاها را نداشته باشد، قادر به خروج از فروشگاه نخواهد بود.
چرا باید فروشگاه خود را هوشمند کنیم؟
هوشمند سازی باعث کاهش هزینهها، افزایش امنیت و ارائه تجربه خرید بهتر به مشتریان میشود.
چه فناوریهایی برای هوشمند سازی فروشگاه ضروری است؟
تجهیزاتی مانند RFID، سیستم خودپرداخت و دوربینهای نظارتی از ملزومات اصلی هستند.
جمعبندی
هوشمند سازی فروشگاه مزایای متعددی را برای مالک فروشگاه، پرسنل فروشگاه و مشتریان به همراه دارد که اجرای طرحهای فروشگاه هوشمند را توجیهپذیر میسازد. کسب و کارها با استفاده از تجهیزات هوشمند میتوانند موجودی کالاها را به خوبی مدیریت کنند، کالاهای محبوب و کم بازده را شناسایی کنند و با نمایش پیشنهادهای هدفمند، بازدهی بیشتری در فروش کالاها داشته باشند.
افزایش امنیت، افزایش سطح رضایت مشتریان، کنترل و نظارت کامل روی فروشگاه، مدیریت آسانتر فروشگاه، جلوگیری از اتلاف زمان، کاهش وابستگی به نیروی انسانی، کاهش هزینههای عملیاتی و افزایش کارایی فروشگاه از جمله مزایایی هستند که هوشمند سازی فروشگاهها به همراه دارد.
مطالب مشابه:
- کارخانه هوشمند چیست؟ بررسی مزایای هوشمند سازی کارخانه ها
- خوابگاه هوشمند چیست + بررسی مزایای هوشمند سازی خوابگاهها
- پروتکل مدباس (Modbus) چیست؟ بررسی کاربرد مودباس در هوشمند سازی
- انبار هوشمند: بررسی امکانات و مزایای انبارداری هوشمند
- تهویه هوشمند هوا؛ بررسی امکانات و مزایای تصفیه هوای هوشمند
- تخت هوشمند چیست؟ بررسی امکانات و ویژگیهای تخت خواب هوشمند
- بالش هوشمند چیست؛ بررسی انواع بالشت های طبی هوشمند
- تشک هوشمند چیست؟ [بررسی انواع تشک های هوشمند، مزایا و معایب آنها]
- یخچال هوشمند چیست (بررسی امکانات یخچال لمسی دیجیتالی اسمارت)
- بررسی مدیریت مصرف انرژی در خانه هوشمند؛ تأثیر هوشمندسازی بر صرفهجویی انرژی