انبار هوشمند چیست؟ بررسی امکانات و مزایای انبارداری هوشمند

انبارداری نقش مهمی در زنجیره تأمین و لجستیک هر کالایی دارد و به همین دلیل اغلب کسب‌وکارها تلاش می‌کنند تا به کمک فناوری، فرایند انبارداری و مدیریت لجستیک را بهینه کنند. هوشمندسازی انبار موجب می‌شود تا داده‌های مربوط به موجودی و مکان هر کالا با دقت بیشتری در اختیار انباردار قرار بگیرد، هزینه‌های عملیاتی انبار کاهش یابد و سرعت انبار کردن یا ترخیص کالا نیز افزایش یابد. برای آشنایی با مفهوم، مزایا و قابلیت‌های انبار هوشمند در این مقاله با شرکت هوشمندسازی فریتز همراه باشید.

انبار هوشمند چیست؟

انبار هوشمند مانند فروشگاه هوشمند به استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند اینترنت اشیاء، ربات‌ها، ردیاب‌های RFID، قفسه‌های هوشمند و غیره برای بهبود مدیریت انبار گفته می‌شود. تجهیزات مورد استفاده برای هوشمند سازی انبار، داده‌های مختلفی را شامل مکان و شرایط کالا در انبار و همچنین موجودی و ارسال کالا را جمع‌آوری می‌کنند.

به کمک این فناوری، انباردار همواره از وضعیت انبار و موجودی کالاها اطلاع دارد. انبار هوشمند، مدیریت موجودی کالاها را تسهیل می‌کند و نیاز به دخالت انسان را به حداقل می‌رساند.

مزایای انبارداری هوشمند

انبارداری هوشمند یا انبار مکانیزه به استفاده از فناوری‌های نوین و سیستم‌های خودکار برای ذخیره و جابجایی موجودی اشاره دارد. این انبارها به دلیل اینکه به حسگرها و سایر فناوری‌های دیجیتال متصل هستند، در مقایسه با انبارهای معمولی اثربخشی و کارایی بیشتری دارند. اهمیت هوشمند سازی انبار را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• بهبود دقت و سرعت عملیات انبارداری: انبارداری هوشمند با استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند بارکد، RFID و حسگرها، دقت و سرعت عملیات انبارداری را به میزان قابل توجهی بهبود می‌بخشد.
• کاهش هزینه‌های انبارداری: انبارداری هوشمند با کاهش خطاها و بهبود بهره‌وری، می‌تواند هزینه‌های انبارداری را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
• بهبود بهره‌وری انبار: انبارداری هوشمند با افزایش دقت و سرعت عملیات انبارداری، بهره‌وری انبار را بهبود می‌بخشد. این بهبود بهره‌وری می‌تواند منجر به افزایش ظرفیت انبار، کاهش زمان چرخش موجودی و افزایش رضایت مشتریان شود.
• افزایش رضایت مشتریان: انبارداری هوشمند با بهبود دقت و سرعت عملیات انبارداری، می‌تواند منجر به افزایش رضایت مشتریان شود. 
• ردیابی و نظارت بر موجودی انبار: استفاده از تگ‌های RFID، بارکدها، انواع سنسورها و دیگر فناوری‌های پیشرفته در انبار هوشمند موجب می‌شود تا امکان ردیابی کالا در انبار و همچنین بررسی موجودی کالا در هر لحظه فراهم شود.

فناوری‌های کلیدی در انبار هوشمند

• اینترنت اشیاء (IoT): اتصال تجهیزات و حسگرها به اینترنت برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها در زمان واقعی.
• ربات‌های خودکار: استفاده از ربات‌ها برای جابجایی کالاها، چیدمان و انجام وظایف تکراری.
• سیستم‌های مدیریت انبار (WMS): نرم‌افزارهایی برای برنامه‌ریزی، کنترل و بهینه‌سازی عملیات انبارداری.
• فناوری RFID: استفاده از برچسب‌های RFID برای شناسایی و ردیابی کالاها بدون نیاز به تماس مستقیم.

تجهیزات انبارداری هوشمند

عملکرد انبار با تکنولوژی IoT به استفاده از یک مجموعه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری از تجهیزات پیشرفته متکی است. برخی از مهمترین تجهیزاتی که در انبار‌های هوشمند مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از:

• اسکنر بارکد: این وسیله برای اسکن کردن و ثبت اطلاعات بارکد محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرد. اسکنر بارکد به تشخیص و ردیابی کالاهای مختلف در سیستم انبار هوشمند کمک می‌کند.

• تگ‌های RFID: فناوری RFID از امواج رادیویی برای انتقال بی‌سیم داده‌ها بین تگ‌های RFID کالاها و تگ‌خوان استفاده می‌کند. این فناوری، امکان شناسایی خودکار کالا در انبار را فراهم می‌کند و در نتیجه سرعت بالاتری در مقایسه با روش مرسوم اسکن بارکد دارد.

• سنسورها و تجهیزات مبتنی بر فناوری اینترنت اشیا: سیستم انبارداری هوشمند می‌تواند مجموعه بزرگی از سنسورها و تجهیزات مبتنی بر فناوری اینترنت اشیا (IoT) را شامل شود که داده‌های مختلفی را از سراسر انبار جمع‌آوری می‌کنند. برای مثال، سنسور هوشمند دما می‌تواند برای نظارت و کنترل دمای انبار در هر نقطه مورد استفاده قرار بگیرد. کنترل و حفظ دما در یک محدوده ثابت برای نگه‌داری مواد غذایی و دیگر کالاهای حساس مانند دارو اهمیت زیادی دارد.

• سیستم مدیریت انبار: سیستم مدیریت انبار (WMS) یک پلتفرم جامع نرم‌افزاری است که برای کمک به کنترل موجودی، افزایش بهره‌وری و کارایی کلی انبار طراحی شده است.

خرید دستگیره هوشمند یا دستگیره دیجیتال با بهترین کیفیت

• وسایل نقلیه هدایت شونده خودکار: ربات‌ها و وسایل نقلیه خودکار نقش مهمی را در مدیریت انبار داری هوشمند بر عهده دارند. ربات‌های متحرک خودکار (AMR)، چرخ‌های دستی هدایت شونده خودکار (AGC) و لیفتراک‌های هدایت‌شونده خودکار بخشی از تجهیزاتی هستند که برای حمل‌و‌نقل کالا درون انبار مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• پهپادها: پهپادها از جمله تجهیزاتی هستند که امکان هدایت آن‌ها به هر نقطه از انبار وجود دارد. پهبادهای مورد استفاده در انبارها که با عنوان پهبادهای مدیریت موجودی یا ردیابی موجودی نیز شناخته می‌شوند، می‌توانند به سادگی در میان طبقات قفسه‌های انبار حرکت کرده و بارکد کالا یا تگ‌های RFID را اسکن کنند. سپس این داده‌ها به WMS منتقل می‌شود تا موجودی انبار به طور دقیق مشخص شود.

• سیستم خودکار ذخیره‌سازی و بازیابی کالا: انبارها و مراکز توزیع کالا را می‌توانیم به سیستم خودکار ذخیره‌سازی و بازیابی کالا (AS/RS) مجهز کنیم. این سیستم با استفاده از اجزاء سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مانند بازوهای رباتیک، بالابرها و غیره کالاها را در میان قفسه‌های انبار مدیریت می‌کند.

• سیستم خروج خودکار از انبار: ترخیص کالا از انبار به طور سنتی فرایندی زمان‌بر است و استفاده از این روش در دنیای امروزی می‌تواند موجب تاخیر در ارسال سفارش و نارضایتی مشتریان شود. سیستم خروج خودکار کالا از انبار می‌تواند به خرده فروشی‌ها کمک کند تا سفارش مشتریان خودشان را با سرعت بیشتری ارسال کنند. به علاوه، این سیستم خطای انسانی را کاهش می‌دهد و موجب می‌شود تا بهره‌وری انبار افزایش یابد.

معایب و چالش های انبارداری هوشمند

انبارداری هوشمند یا سیستم‌های مدیریت انبار با استفاده از فناوری‌های هوشمند، از مزایا و فواید زیادی برخوردار هستند، اما همچنین با برخی معایب و چالش‌ها نیز روبه‌رو هستند. در زیر به برخی از این معایب و چالش‌ها اشاره شده است:

• هزینه‌ی پیاده‌سازی: سیستم‌های انبار هوشمند معمولاً نیازمند سرمایه‌گذاری نسبتاً بالا برای پیاده‌سازی و اجرا هستند. این می‌تواند برای بسیاری از کسب‌وکارها یک چالش مالی باشد.
• پیچیدگی فنی: این سیستم‌ها ممکن است پیچیدگی فنی داشته باشند و نیاز به تخصص‌های خاص در زمینه‌های IT و مدیریت دارند. این موضوع می‌تواند برای کسب‌وکارهای کوچک با محدودیت منابع، یک چالش باشد.
• تغییر فرهنگ سازمانی: پیاده‌سازی سیستم‌های هوشمند ممکن است نیاز به تغییرات در فرهنگ سازمانی داشته باشد. این تغییرات ممکن است مقاومت و مخالفت در بین کارکنان را ایجاد کند.
• اعتماد به داده‌ها: مکمل برخی از این سیستم‌ها بر اطلاعات دقیق و به‌روز استوار است. اگر داده‌ها نادرست یا ناقص باشند، ممکن است به تصمیمات نادرستی منجر شود.
• خطرات امنیتی: سیستم‌های هوشمند دارای خطرات امنیتی هستند و ممکن است مورد حملات سایبری قرار گیرند. حفاظت از اطلاعات حیاتی و حساس مسائلی است که مورد توجه قرار می‌گیرد.
• نیاز به آموزش: کارکنان باید با استفاده از این سیستم‌ها آشنا شوند و برای استفاده بهینه از آن‌ها نیاز به آموزش داشته باشند که ممکن است زمان‌بر باشد.

همه‌ی این چالش‌ها نشان‌دهنده‌ی اهمیت طراحی دقیق، پیاده‌سازی موفق و مدیریت بهینه این سیستم‌ها است تا به بهترین نحو ممکن از مزایای آنها بهره‌مند شود.

عوامل موثر در تعیین هزینه هوشمند سازی انبار

آشنایی با هزینه‌های انبارداری هوشمند برای مدیریت بهینه انبار اهمیت دارد. فاکتورهای مختلفی روی هزینه انبارداری تاثیر می‌گذارند اما برخی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار روی هزینه انبار اسمارت عبارتند از:

• وسعت و موقعیت انبار اسمارت: مساحت انبار یکی از عواملی است که روی هزینه ذخیره‌سازی و در نهایت هزینه انبارداری تاثیر می‌گذارد. انبارهای بزرگ به تجهیزات بیشتر یا پُرظرفیت‌تری در مقایسه با انبارهای کوچک مجهز می‌شوند و در نتیجه هزینه انبارداری بیشتری نیز دارند.
• سطح هوشمند سازی انبار: به کارگیری فناوری‌های پیشرفته مانند ربات‌ها، استفاده از سامانه جامع انبارها wms و سنسورهای مختلف در نهایت به افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه انبارداری منجر می‌شود؛ یعنی هرچه یک انبار به تجهیزات پیشرفته‌تری مجهز شود و بر همین اساس بهره‌وری بالاتری داشته باشد، به دلیل صرفه جویی در مصرف انرژی، کاهش وابستگی به نیروی انسانی، استفاده حداکثری از فضای انبار و سرعت بخشیدن به فرایندهای انبارداری هزینه کمتری نیز خواهد داشت.
• سطح امنیت انبار: در حالی که استفاده از سیستم‌های امنیتی و تجهیزات نظارتی به افزایش هزینه پیاده‌سازی انبار هوشمند منجر می‌شود اما با خرید و نصب تجهیزات امنیتی می‌توانیم از وقوع حوادث جبران‌ناپذیر مانند سرقت جلوگیری کنیم.

• تعمیر و نگهداری: اجرای فرایند تعمیر و نگهداری برای افزایش قابلیت اطمینان و طول عمر تجهیزات و اجزای انبار هوشمند شامل ربات‌ها، وسایل نقلیه هدایت شونده خودکار، سیستم خودکار ذخیره‌سازی و بازیابی کالا ضرورت دارد. فرایند تعمیر و نگهداری تنها به تجهیزات الکترومکانیکی محدود نمی‌شود و بروزرسانی یا ارتقا نرم افزاری سامانه انبارداری نیز بخش مهمی از این فرایند را تشکیل می‌دهد.

فروش سیستم کنترل پارکینگ

آینده انبار اسمارت

آینده انبارهای هوشمند با تحولاتی بزرگ همراه است که به واسطه پیشرفت‌های فناوری مانند اینترنت اشیا (IoT)، هوش مصنوعی (AI)، رباتیک و تحلیل داده‌های کلان رقم خواهد خورد. این نوآوری‌ها به بهبود کارایی، دقت و انعطاف‌پذیری در عملیات انبار کمک خواهند کرد. در اینجا نگاهی دقیق‌تر می‌اندازیم به آنچه آینده انبار هوشمند در بر خواهد داشت:

• افزایش اتوماسیون: استفاده از ربات‌های متحرک خودران افزایش خواهد یافت که در انجام وظایفی مانند انتخاب، بسته‌بندی و حمل و نقل کالا کمک خواهند کرد. همچنین ربات‌های همکار در کنار انسان‌ها فعالیت خواهند کرد و در انجام وظایف تکراری یا خسته‌کننده کمک خواهند کرد، که منجر به افزایش بهره‌وری و ایمنی در محیط کار می‌شود.
• ادغام پیشرفته با IoT: دستگاه‌های IoT امکان ردیابی موجودی در زمان واقعی را فراهم می‌کنند، که داده‌های دقیقی درباره سطح و مکان موجودی ارائه می‌دهد. این امر از کمبود و انباشت بیش از حد کالا جلوگیری می‌کند و مدیریت موجودی را بهینه می‌سازد.
• هوش مصنوعی و یادگیری ماشین: الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین داده‌ها را تحلیل می‌کنند تا روندهای آینده را پیش‌بینی کنند، که به پیش‌بینی تقاضا، مدیریت موجودی و برنامه‌ریزی نگهداری کمک می‌کند.
• همکاری پیشرفته انسان و ماشین: فناوری AR به کارگران در انجام وظایف پیچیده با نمایش اطلاعات دیجیتال بر روی دنیای فیزیکی کمک خواهد کرد، که بهبود دقت و کارایی آموزش را به همراه دارد. همچنین تجهیزات پوشیدنی عملکرد و سلامت کارگران را بررسی می‌کنند و داده‌هایی را ارائه می‌دهند که می‌توان از آنها برای بهبود ایمنی و بهره‌وری استفاده کرد.

مقایسه انبارداری هوشمند و انبارداری معمولی و سنتی

در جدول زیر، انبارداری هوشمند و انبارداری معمولی و سنتی از جنبه‌های مختلف مقایسه شده‌اند:

این جدول نشان می‌دهد که انبار اتوماتیک با استفاده از فناوری‌های پیشرفته به بهبود کارایی، دقت و کاهش هزینه‌های عملیاتی کمک می‌کند، در حالی که انبارداری معمولی و سنتی هنوز به نیروی انسانی و فرآیندهای دستی متکی است.

تأثیر انبارهای هوشمند بر کاهش هزینه‌ها

انبارهای هوشمند با بهره‌گیری از فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیاء (IoT)، رباتیک، هوش مصنوعی و سیستم‌های مدیریت پیشرفته، نقش مهمی در کاهش هزینه‌های عملیاتی ایفا می‌کنند. در ادامه، با استناد به منابع معتبر، به بررسی این تأثیرات می‌پردازیم:

• کاهش هزینه‌های نیروی انسانی: استفاده از ربات‌ها و سیستم‌های خودکار در انبارهای هوشمند می‌تواند هزینه‌های نیروی انسانی را بین ۲۰ تا ۴۰ درصد کاهش دهد. (منبع)
• کاهش هزینه‌های نگهداری موجودی: با بهینه‌سازی سطح موجودی از طریق تحلیل داده‌ها و پیش‌بینی تقاضا، هزینه‌های نگهداری موجودی می‌تواند بین ۱۵ تا ۲۵ درصد کاهش یابد.
• کاهش هزینه‌های کلی عملیاتی: پیاده‌سازی کامل سیستم‌های انبار دیجیتال می‌تواند منجر به کاهش ۲۰ تا ۳۵ درصدی در هزینه‌های کلی عملیاتی شود. (منبع)

انبار هوشمند در ایران: فرصت‌ها

در ایران نیز، با رشد سریع تجارت الکترونیک و افزایش نیاز به بهینه‌سازی فرآیندهای انبارداری، این نوع انبارها فرصت‌هایی منحصر‌به‌فرد به همراه دارند؛ هرچند چالش‌هایی نیز در مسیر پیاده‌سازی آن‌ها وجود دارد. در این بخش به بررسی دقیق این فرصت‌ها با تمرکز بر وضعیت بازار ایران می‌پردازیم.

• رشد تجارت آنلاین و نیاز به لجستیک سریع‌تر : رشد فزاینده خریدهای اینترنتی در کشور، نیاز به انبارهایی با سرعت و دقت بالا را افزایش داده است. برندهایی مانند دیجی‌کالا به‌خوبی نشان داده‌اند که انبار هوشمند می‌تواند با ردیابی دقیق موجودی، کاهش زمان پردازش سفارش و افزایش دقت، تجربه مشتری را بهبود ببخشد.
• کاهش چشمگیر هزینه‌های عملیاتی: هوشمندسازی انبار با خودکارسازی فعالیت‌هایی مانند جابجایی کالا و ثبت اطلاعات، وابستگی به نیروی انسانی را کاهش می‌دهد و خطاهای انسانی را به حداقل می‌رساند. این ویژگی برای کسب‌وکارهایی که با هزینه‌های بالا و نوسانات اقتصادی مواجه‌اند، بسیار ارزشمند است.
• تقویت کسب‌وکارهای کوچک و متوسط: انبارهای هوشمند به کمک ابزارهایی مانند تحلیل داده و مدیریت لحظه‌ای موجودی، به کسب‌وکارهای کوچک امکان می‌دهند با هزینه کمتر، بهره‌وری بالاتری داشته باشند؛ به‌ویژه در کلان‌شهرهایی نظیر تهران که شبکه توزیع گسترده‌ای دارند.

سوالات متداول

جمع‌بندی

انبارداری هوشمند مزایای متعددی در مقایسه با روش‌های قدیمی انبارداری دارد و به همین دلیل انتظار می‌رود که با گذشت زمان شاهد افزایش تعداد انبارهای هوشمند در سطح جهان باشیم. انبار هوشمند به کسب و کارها کمک می‌کند تا هزینه‌ها را مدیریت کنند و نیاز مشتریان را با دقت و سرعت بیشتری برآورده سازند.

داده‌های جمع‌آوری شده توسط سنسورها و سایر تجهیزات مبتنی بر فناوری اینترنت اشیاء به مدیران انبار کمک می‌کنند تا گلوگاه‌ها را شناسایی و برطرف کنند تا بهره‌وری انبار به حداکثر برسد. به علاوه، افزایش سطح رضایت مشتریان می‌تواند سرعت رشد یک کسب و کار را به طور قابل توجهی افزایش دهد.

مطالب مشابه

تهویه هوشمند هوا؛ بررسی امکانات و مزایای تصفیه هوای هوشمند سیستم مدیریت انبار WMS چیست و چه مزایایی دارد؟ تخت هوشمند چیست؟ بررسی امکانات و ویژگی‌های تخت خواب هوشمند یخچال هوشمند چیست (بررسی امکانات یخچال لمسی دیجیتالی اسمارت) آینه هوشمند چیست؟ بررسی امکانات و کاربردهای آینه لمسی دیجیتال کشاورزی هوشمند چیست؟ امکانات و مزایای مزرعه هوشمند آسانسور هوشمند چیست؟ امکانات و مزایای نسل جدید آسانسورها کارخانه هوشمند چیست؟ بررسی مزایای هوشمند سازی کارخانه ها