قفل بیومتریک چیست و چه انواع، مزایا و معایبی دارد؟

انسان‌ها همواره در طول زمان تلاش کرده‌اند تا از فناوری‌های مختلف برای محافظت از خانواده و دارایی‌هایشان استفاده کنند. قفل کردن درب یکی از رایج‌ترین راهکارهایی است که برای مقابله با سارقین یا کنترل دسترسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حالی که سارقین به طور منطقی ترجیح می‌دهند تا طعمه‌های آسان را هدف قرار دهند و از سیستم‌های امنیتی و تکنیک‌های پیشرفته حفاظت از اموال و دارایی‌ها دوری کنند، تجهیزات پیشرفته امنیتی مانند قفل بیومتریک ما را قادر می‌سازند تا ریسک سرقت و دسترسی غیرمجاز را به حداقل برسانیم. اما قفل بیومتریک چیست؟

قفل هوشمند بیومتریک، از ویژگی‌های منحصر به فرد انسان‌ها به عنوان کلید استفاده می‌کند؛ بنابراین امکاناتی را در اختیار ما قرار می‌دهد که در قفل‌های مکانیکی قدیمی وجود ندارند. برای آشنایی با این نوع از قفل‌های پیشرفته، در این مقاله با شرکت هوشمند سازی فریتز همراه باشید.

قفل بیومتریک چیست؟

برای معرفی قفل بیومتریک بهتر است تا در گام نخست با مفهوم واژه بیومتریک آشنا شویم. بیومتریک به ارزیابی معیارها یا اندازه‌گیری ویژگی‌های یک انسان اشاره دارد. در علوم کامپیوتر، احراز هویت بیومتریک به عنوان تکنیکی برای تفکیک افراد مجاز و غیر مجاز یا کنترل دسترسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. امروزه، استفاده از ویژگی‌های بیومتریک به تکنیک رایجی برای شناسایی مالک گوشی‌های هوشمند تبدیل شده است. برای مثال، قفل بیومتریک گوشی سامسونگ یا آیفون با سهولت و سرعت بیشتری در مقایسه با تکنیک وارد کردن رمز یا ترسیم الگو بازگشایی می‌شوند.

قفل بیومتریک از ویژگی‌های منحصر به فرد افراد مانند اثر انگشت، چهره، عنبیه و حتی صدا به عنوان معیاری برای شناسایی آن‌ها استفاده می‌کند. از آنجایی که ویژگی‌های بیومتریک هر فردی مختص به خود اوست، قفل های بیومتریک از امنیت بالایی نیز برخوردار هستند. به علاوه، انواع قفل‌های بیومتریک موجود در بازار می‌توانند ترکیبی از ویژگی‌های بیومتریک و سایر روش‌های امنیتی مانند اثر انگشت به همراه پسورد را برای افزایش سطح امنیت مورد استفاده قرار دهند.

انواع قفل های بیومتریک

امروزه، انواع مختلفی از قفل‌های بیومتریک به بازار عرضه شده‌اند که از تکنیک‌های متفاوتی نیز برای شناسایی افراد مجاز استفاده می‌کنند. هر یک از روش‌های مورد استفاده توسط قفل‌های هوشمند مزایا و معایبی دارند؛ بنابراین، قفل‌های هوشمند با توجه به محل استفاده از قفل، سطح امنیت و سرعت عملکرد قفل انتخاب می‌شوند. انواع قفل هوشمند بیومتریک عبارتند از:

قفل بومتریک اثر انگشتی

اسکن اثر انگشت رایج‌ترین تکنیک برای شناسایی و اعطای دسترسی به افراد محسوب می‌شود. قفل اثر انگشتی از طریق اسکن اثر انگشت و تطبیق آن با داده‌های ذخیره شده، عمل می‌کند. از آنجایی که قابلیت اسکن اثر انگشت در اغلب بهترین گوشی های هوشمند امروزی وجود دارد، بسیاری از مردم با نحوه عملکرد قفل‌های اثر انگشتی آشنایی دارند. به همین دلیل، قفل اثر انگشتی برای استفاده در درب منزل خانواده‌های چند نفره و همچنین مکان‌های شلوغ مناسب است. قفل اثر انگشتی معمولاً قیمت کمتری در مقایسه با سایر انواع قفل‌های بیومتریک دارد.

قفل بیومتریک تشخیص عنبیه چشم

قفل‌های مجهز به اسکنر چشمی در دسته‌بندی قفل‌های بدون تماس قرار می‌گیرند. قفل‌های بدون تماس برای مکان‌های کثیف و آلوده مانند بیمارستان‌ها، مراکز درمانی یا فرودگاه‌ها و پایگاه‌های نظامی مناسب هستند. در حالی که اثر انگشت در معرض آسیب‌های متعددی قرار دارد، عنبیه چشم توسط قرنیه محافظت می‌شود؛ بنابراین اسکن قرنیه تکنیک نسبتاً گران و کارآمدتری برای شناسایی افراد محسوب می‌شود. به علاوه، قفل عنبیه سرعت، دقت و قابلیت اطمینان بالایی در تفکیک افراد مجاز و غیرمجاز دارد.

خرید کلید پریز هوشمند با بهترین قیمت

قفل تشخیص چهره

اصول عملکرد قفل‌ اسکن چهره به قفل اثر انگشتی شباهت دارد اما قیمت بالاتر و رواج کمتری نیز دارد. این دسته از قفل‌های بیومتریک، از ویژگی‌های منحصر به فرد صورت انسان‌ها مانند شکل استخوان گونه، پهنای بینی، طول خط فک و غیره به عنوان معیار شناسایی افراد استفاده می‌کنند. نور کم می‌تواند در عملکرد قفل اختلال ایجاد کند؛ بنابراین در صورتی که محیط نصب قفل از روشنایی کافی برخوردار نیست، می‌توانیم از سایر انواع قفل‌های بیومتریک استفاده کنیم یا با نصب چراغ شرایط مناسبی را برای عملکرد قفل فراهم کنیم.

قفل هوشمند بیومتریک تشخیص صدا

صدای هر انسانی دارای مشخصاتی است که توسط مغز تشخیص داده می‌شود. به همین دلیل می‌توانیم صدای بسیاری از آشنایان را از پشت گوشی تلفن تشخیص دهیم. قفل دیجیتال هوشمند از ویژگی‌های صدای انسان به عنوان معیاری برای ارائه دسترسی استفاده می‌کند. کاربران برای باز کردن قفل باید عبارت مشخصی را به طور واضح بیان کنند. از آنجایی که عواملی مانند صدای بلند و نویز صوتی می‌توانند در عملکرد قفل اختلال ایجاد کنند، توصیه می‌شود که از قفل صوتی در مکان‌های کم نویز و خلوت استفاده شود.

خرید قفل هتلی یا دستگیره هوشمند هتل (قفل کارتی)

قفل بیومتریک چگونه کار می‌کند؟

عملکرد قفل هوشمند بیومتریک به داده‌های ثبت شده در حافظه قفل متکی است؛ بنابراین در نخستین مرحله باید مشخصات بیولوژیکی کاربران از طریق اسکنر ثبت شوند. سپس، اطلاعات بیولوژیکی افراد به داده‌های عددی تبدیل ‌شده و به صورت الگوهای مشخصی روی حافظه قفل ذخیره می‌شود. در صورت اضافه شدن افراد جدید، همین فرآیند برای آن‌ها نیز تکرار می‌شود.

زمانی که افراد داده‌های بیومتریک خودشان را برای ورود به خانه اسکن می‌کنند، اطلاعات دریافت شده با داده‌های ذخیره شده روی حافظه قفل مقایسه می‌شوند. اگر داده‌ها با یکدیگر مطابقت داشته باشند، درب ورودی برای آن‌ها باز می‌شود. در غیر این صورت، هیچ راهی برای باز کردن قفل وجود ندارد.

برخی از انواع قفل‌های بیومتریک به صورت ترکیبی عمل می‌کنند؛ یعنی پس از اسکن داده‌های بیومتریک افراد از آن‌ها می‌خواهند تا کلمه رمز را نیز برای باز کردن قفل وارد کنند.

مزایا و معایب قفل هوشمند بیومتریک چیست؟

فناوری‌های جدید زمانی مورد توجه مردم قرار می‌گیرند که مزیت‌های بیشتری را در مقایسه با تکنیک‌های قدیمی در اختیار ما قرار دهند یا معایب روش‌های قدیمی را برطرف کنند. همین قاعده در مورد قفل هوشمند بیومتریک نیز صادق است. استفاده از داده‌های بیومتریک به جای کلید‌های مکانیکی قدیمی مزیت‌های مختلفی را از جنبه‌های امنیتی، راحتی و کارایی به همراه دارد که در ادامه مقاله با آن‌ها آشنا خواهید شد.

• حذف کلیدهای مکانیکی: شاید شما نیز معطل شدن پشت درب را به دلیل گم شده یا فراموش کردن کلید تجربه کرده باشید. قفل هوشمند بیومتریک با استفاده از ویژگی‌های هر فرد مانند اثر انگشت، چهره، صدا و عنبیه کار می‌کند؛ بنابراین مشکلات قفل‌های قدیمی در این دسته از قفل‌های پیشرفته وجود ندارد. زمانی را تصور کنید که با دست پُر قصد باز کردن درب ساختمان را دارید، با استفاده از قفل بیومتریک تنها کافی است تا عبارت مشخصی را تکرار کنیم یا به قفل اجازه دهیم تا چهره، عنبیه یا اثر انگشت ما را اسکن کند.

خرید دستگیره هوشمند (دستگیره دیجیتال) با بهترین کیفیت

• دسترسی سریع و آسان: قفل بیومتریک معمولاً سرعت عملکرد بالاتری در مقایسه با قفل‌های مکانیکی دارد و طی چند ثانیه بازگشایی می‌شود. استفاده از قفل‌های بیولوژیکی نیز آسان‌تر است و برخلاف کلید‌های مکانیکی، ویژگی‌های بیومتریک به سادگی قابل کپی‌برداری یا جعل نیستند.
• قابلیت اعطای دسترسی موقت: گاهی مجبور می‌شویم تا کلید خانه را در اختیار افرادی قرار دهیم که آن‌ها را به خوبی نمی‌شناسیم. افزودن یا حذف کاربران از حافظه قفل های بیومتریک به آسانی امکان‌پذیر است؛ بنابراین به سرعت می‌توانیم مشخصات بیومتریک سرایدار، نگهبان و باغبان را اسکن یا از حافظه قفل حذف کنیم. برخی از انواع قفل‌های بیومتریک قابلیت نمایش گزارش ورود و خروج افراد و تعریف رمز یکبار مصرف را نیز دارند.

با وجود تمامی مزایای عنوان شده برای قفل هوشمند بیومتریک، نقاط ضعف یا نگرانی‌های مشخصی نیز برای این دسته از قفل‌ها وجود دارند. برای مثال قفل تشخیص چهره در شرایط کم نور عملکرد خوبی ندارد یا صدای محیط و نویز صوتی می‌تواند در عملکرد قفل تشخیص صدا اختلال ایجاد کند. با وجود این، اغلب قفل‌های بیومتریک یک روش جایگزین را برای چنین شرایطی در اختیار کاربران قرار می‌دهند.

بیشتر بخوانید: بهترین قفل های هوشمند [معرفی 10 مدل برتر ایرانی و خارجی]

نگرانی‌های مربوط به حفظ حریم خصوصی نیز در مورد قفل بیومتریک وجود دارد. برخی از مردم ترجیح می‌دهند تا اثر انگشت یا سایر ویژگی‌های بیومتریک خودشان را در معرض دسترس مدیر ساختمان یا مهاجمان احتمالی قرار ندهند. اگرچه قفل‌های بیومتریک امکانات و ویژگی‌های بیشتری را در مقایسه با قفل‌های مکانیکی در اختیار ما قرار می‌دهند اما به طور کلی قیمت بالاتری نیز دارند. فاکتور هزینه می‌تواند بسیاری از مردم را از خرید قفل‌های بیومتریک منصرف کند. 

هوشمند سازی ساختمان؛ اجرای هوشمند سازی خانه و منازل مسکونی

کاربرد فناوری بیومتریک در خانه هوشمند

فناوری بیومتریک به عنوان یکی از اجزای کلیدی در خانه‌های هوشمند و امنیتی پیشرفته شناخته می‌شود. از این فناوری برای احراز هویت ساکنان و کنترل دسترسی به انواع تجهیزات و سیستم‌های خانه هوشمند استفاده می‌شود. به عنوان مثال، تشخیص اثر انگشت و تشخیص چهره می‌تواند برای باز کردن درها و ورود به خانه به کار رود. این امکان را فراهم می‌کند که ساکنان بدون نیاز به کلید یا رمز عبور وارد خانه شوند و از راحتی و امنیت بیشتری بهره‌برند.

علاوه بر احراز هویت و کنترل دسترسی، فناوری بیومتریک می‌تواند در اطلاعات شخصی مرتبط با ساکنان مانند پیکربندی سیستم‌های روشنایی هوشمند، گرمایش و سرمایش، و سیستم‌های امنیتی هوشمند نیز مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال، با تشخیص چهره، خانه هوشمند می‌تواند خود را به‌طور خودکار بر اساس ترجیحات ساکنان تنظیم کند. این این امکان را فراهم می‌کند که همه چیز به سبک و سلیقه هر کاربر تنظیم شود و تجربه زندگی در خانه هوشمند را بهبود بخشد.

بیشتر بخوانید: آموزش هوشمند سازی ساختمان | دوره آموزش خانه هوشمند

پرسش‌های متداول

خرید دزدگیر خانه هوشمند با بهترین قیمت

جمع‌بندی

قفل هوشمند بیومتریک درب از ویژگی‌های بدن افراد به عنوان معیار شناسایی افراد مجاز استفاده می‌کند و به همین دلیل از امنیت، راحتی، کارایی و سرعت بالایی در مقایسه با قفل‌های مکانیکی قدیمی برخوردار است. با وجود این، هر یک از انواع قفل‌های بیومتریک معایبی نیز دارند که نباید نادیده گرفته شوند.

ویژگی‌ها، امکانات و قیمت قفل بیومتریک درب باید با شرایط محل نصب قفل، نیازها و بودجه ما مطابقت داشته باشد. با انتخاب هوشمندانه قفل بیومتریک می‌توانیم معایب آن را به حداقل برسانیم و از مزایای متعددی که در اختیار ما قرار می‌دهد، بهره‌مند شویم.