انبار هوشمند: بررسی امکانات و مزایای انبارداری هوشمند

هر محصولی که توسط شرکت‌ها و کارخانجات‌ تولید می‌شود، مراحل متعددی را طی می‌کند تا به دست مصرف‌کنندگان برسد. در این بین، انبارداری نقش مهمی را در زنجیره تامین هر کالایی دارد و به همین دلیل اغلب کسب و کارها تلاش می‌کنند تا به کمک فناوری، فرایند انبارداری را بهتر کنند. هوشمند سازی انبار موجب می‌شود تا داده‌های مربوط به موجودی و مکان هر کالا با دقت بیشتری در اختیار انباردار قرار بگیرد، هزینه عملیاتی انبار کاهش یابد و سرعت انبار کردن یا ترخیص کالا نیز افزایش یابد. برای آشنایی با مفهوم، مزایا و قابلیت‌های انبار هوشمند در این مقاله با شرکت هوشمند سازی فریتز همراه باشید.

انبار هوشمند چیست؟

انبار هوشمند مانند فروشگاه هوشمند به استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند اینترنت اشیاء، ربات‌ها، ردیاب‌های RFID، قفسه‌های هوشمند و غیره برای بهبود مدیریت انبار گفته می‌شود. تجهیزات مورد استفاده برای هوشمند سازی انبار، داده‌های مختلفی را شامل مکان و شرایط کالا در انبار و همچنین موجودی و ارسال کالا را جمع‌آوری می‌کنند.

به کمک این فناوری، انباردار همواره از وضعیت انبار و موجودی کالاها اطلاع دارد. انبار هوشمند، مدیریت موجودی کالاها را تسهیل می‌کند و نیاز به دخالت انسان را به حداقل می‌رساند.

اهمیت انبارداری هوشمند

انبارداری هوشمند یا انبار مکانیزه به استفاده از فناوری‌های نوین و سیستم‌های خودکار برای ذخیره و جابجایی موجودی اشاره دارد. این انبارها به دلیل اینکه به حسگرها و سایر فناوری‌های دیجیتال متصل هستند، در مقایسه با انبارهای معمولی اثربخشی و کارایی بیشتری دارند. اهمیت انبارداری هوشمند را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• بهبود دقت و سرعت عملیات انبارداری: انبارداری هوشمند با استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند بارکد، RFID و حسگرها، دقت و سرعت عملیات انبارداری را به میزان قابل توجهی بهبود می‌بخشد. به عنوان مثال، استفاده از بارکد و RFID برای ردیابی موجودی، امکان شناسایی سریع و دقیق کالاها را فراهم می‌کند. همچنین، استفاده از سیستم‌های خودکار برای جابجایی کالاها، سرعت و کارایی این فرایند را افزایش می‌دهد.
• کاهش هزینه‌های انبارداری: انبارداری هوشمند با کاهش خطاها و بهبود بهره‌وری، می‌تواند هزینه‌های انبارداری را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. به عنوان مثال، کاهش خطاهای انسانی در فرایند انبارداری، می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌های جبران خسارت شود. همچنین، بهبود بهره‌وری انبار، می‌تواند منجر به کاهش هزینه‌های نیروی انسانی و انرژی شود.
• بهبود بهره‌وری انبار: انبارداری هوشمند با افزایش دقت و سرعت عملیات انبارداری، بهره‌وری انبار را بهبود می‌بخشد. این بهبود بهره‌وری می‌تواند منجر به افزایش ظرفیت انبار، کاهش زمان چرخش موجودی و افزایش رضایت مشتریان شود.
• افزایش رضایت مشتریان: انبارداری هوشمند با بهبود دقت و سرعت عملیات انبارداری، می‌تواند منجر به افزایش رضایت مشتریان شود. به عنوان مثال، تحویل سفارشات به موقع و بدون خطا، می‌تواند رضایت مشتریان را افزایش دهد.

با توجه به مزایای ذکر شده، انبارداری هوشمند می‌تواند برای کسب‌وکارهای مختلف، به ویژه کسب‌وکارهای بزرگ و فعال در حوزه تجارت الکترونیکی، بسیار ارزشمند باشد.

تجهیزات انبارداری هوشمند

عملکرد انبار هوشمند به استفاده از یک مجموعه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری از تجهیزات پیشرفته متکی است. برخی از مهم‌ترین تجهیزاتی که در انبار‌های هوشمند مورد استفاده قرار می‌گیرند، عبارتند از:

• اسکنر بارکد: این وسیله برای اسکن کردن و ثبت اطلاعات بارکد محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرد. اسکنر بارکد به تشخیص و ردیابی کالاهای مختلف در سیستم انبار هوشمند کمک می‌کند.

• تگ‌های RFID: فناوری RFID از امواج رادیویی برای انتقال بی‌سیم داده‌ها بین تگ‌های RFID کالاها و تگ‌خوان استفاده می‌کند. این فناوری، امکان شناسایی خودکار کالا در انبار را فراهم می‌کند و در نتیجه سرعت بالاتری در مقایسه با روش مرسوم اسکن بارکد دارد.

• سنسورها و تجهیزات مبتنی بر فناوری اینترنت اشیا: سیستم انبارداری هوشمند می‌تواند مجموعه بزرگی از سنسورها و تجهیزات مبتنی بر فناوری اینترنت اشیا (IoT) را شامل شود که داده‌های مختلفی را از سراسر انبار جمع‌آوری می‌کنند. برای مثال، سنسور هوشمند دما می‌تواند برای نظارت و کنترل دمای انبار در هر نقطه مورد استفاده قرار بگیرد. کنترل و حفظ دما در یک محدوده ثابت برای نگه‌داری مواد غذایی و دیگر کالاهای حساس مانند دارو اهمیت زیادی دارد.

• سیستم مدیریت انبار: سیستم مدیریت انبار (WMS) یک پلتفرم جامع نرم‌افزاری است که برای کمک به کنترل موجودی، افزایش بهره‌وری و کارایی کلی انبار طراحی شده است. این پلتفرم نرم‌افزاری که جانشین کارآمدتری برای روش سنتی انبارداری به کمک دفتر و خودکار است، امکان ردیابی و مشاهده موجودی انبار در هر لحظه، بهینه‌سازی انبار، تسهیل یافتن مکان هر کالا و تکمیل سفارشات، تجزیه تحلیل داده‌های انبار و گزارش‌دهی را فراهم می‌کند.

کسب‌و‌کارها می‌توانند با پیاده‌سازی و استفاده از سیستم WMS مناسب، داده‌های دقیق‌تری را از وضعیت انبار در اختیار داشته باشند، هزینه‌های انبارداری را کاهش و سرعت تکمیل سفارش‌ها را افزایش دهند؛ بنابراین کارایی انبار و سطح رضایت مشتریان افزایش می‌یابد.

خرید دستگیره هوشمند یا دستگیره دیجیتال با بهترین کیفیت

• وسایل نقلیه هدایت شونده خودکار: ربات‌ها و وسایل نقلیه خودکار نقش مهمی را در مدیریت انبار داری هوشمند بر عهده دارند. ربات‌های متحرک خودکار (AMR)، چرخ‌های دستی هدایت شونده خودکار (AGC) و لیفتراک‌های هدایت‌شونده خودکار بخشی از تجهیزاتی هستند که برای حمل‌و‌نقل کالا درون انبار مورد استفاده قرار می‌گیرند.

• پهبادها: پهبادها از جمله تجهیزاتی هستند که امکان هدایت آن‌ها به هر نقطه از انبار وجود دارد. پهبادهای مورد استفاده در انبارها که با عنوان پهبادهای مدیریت موجودی یا ردیابی موجودی نیز شناخته می‌شوند، می‌توانند به سادگی در میان طبقات قفسه‌های انبار حرکت کرده و بارکد کالا یا تگ‌های RFID را اسکن کنند. سپس این داده‌ها به WMS منتقل می‌شود تا موجودی انبار به طور دقیق مشخص شود.

• سیستم خودکار ذخیره‌سازی و بازیابی کالا: انبارها و مراکز توزیع کالا را می‌توانیم به سیستم خودکار ذخیره‌سازی و بازیابی کالا (AS/RS) مجهز کنیم. این سیستم با استفاده از اجزاء سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مانند بازوهای رباتیک، بالابرها و غیره کالاها را در میان قفسه‌های انبار مدیریت می‌کند.

• سیستم خروج خودکار از انبار: ترخیص کالا از انبار به طور سنتی فرایندی زمان‌بر است و استفاده از این روش در دنیای امروزی می‌تواند موجب تاخیر در ارسال سفارش و نارضایتی مشتریان شود. سیستم خروج خودکار کالا از انبار می‌تواند به خرده فروشی‌ها کمک کند تا سفارش مشتریان خودشان را با سرعت بیشتری ارسال کنند. به علاوه، این سیستم خطای انسانی را کاهش می‌دهد و موجب می‌شود تا بهره‌وری انبار افزایش یابد.

سیستم مدیریت انبار هوشمند WMS چیست؟

سیستم WMS یا سیستم مدیریت انبار و انبارداری (Warehouse Management System) یک نوع نرم‌افزار مخصوص مدیریت و کنترل فعالیت‌ها و عملیات مرتبط با انبارها و انبارداری است. این سیستم‌ها به‌طور کلی به منظور بهینه‌سازی مدیریت مواد، کنترل موجودی‌ها، انجام عملیات دریافت و صدور کالا، ردیابی محصولات و بهبود فرآیندهای انباری استفاده می‌شوند.

سیستم WMS شامل مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و عملکردهایی است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا مواد، کالاها و محصولات را به‌طور دقیق و کارآمد مدیریت کنند. برخی از ویژگی‌های مهم سیستم WMS عبارتند از:

• کنترل موجودی: امکان داشتن دقیق‌ترین موجودی از مواد و کالاها در انبار با استفاده از ردیابی هوشمند و برچسب‌گذاری.
• مدیریت عملیات: برنامه‌ریزی و اجرای فرآیندهای دریافت، صدور، ترتیب‌بندی و انتقال کالاها به‌صورت بهینه و به‌روز.
• بهینه‌سازی فضا: استفاده بهینه از فضای انبار و سازماندهی مواد بر اساس نیازها و تنوع کالاها.
• ردیابی: ردیابی دقیق کالاها از لحظه ورود به انبار تا خروج و مراقبت از کنترل کیفیت آنها.
• ارتباط با سیستم‌های دیگر: اتصال به سایر سیستم‌های کسب‌وکار مثل ERP (نرم‌افزار مدیریت منابع)، فروشگاه‌های آنلاین و سیستم‌های مالی.

استفاده از سیستم WMS به بهبود عملکرد انبارها، افزایش کارآمدی و کاهش خطاها کمک می‌کند و به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا بهترین استفاده را از منابع خود ببرند و سودآوری را افزایش دهند.

فواید هوشمند سازی انبار

استفاده از فناوری در فرایند انبارداری موجب می‌شود تا خطای انسانی به طور قابل توجهی کاهش یابد، هزینه انبارداری به حداقل برسد، امنیت و بهره‌وری افزایش یابد. برخی از مهم‌ترین مزایای انبارداری هوشمند عبارتند از:

• افزایش سطح بهره‌وری انبار: هوشمند سازی انبار موجب می‌شود تا سطح بهره‌وری به طور قابل توجهی افزایش یابد. اوپراتورهای انبار با اتکا به داده‌های انبار می‌توانند موجودی کالاها را به طور دقیق‌تری مدیریت کنند، کارهای انبارداری را با سرعت بیشتری انجام دهند و خطا را به حداقل برسانند.
• کاهش هزینه انبارداری: استفاده از تجهیزات پیشرفته در انبار موجب می‌شود تا نیاز به نیروی انسانی کاهش یابد. به علاوه انبارهای هوشمند انرژی را به طور بهینه مصرف می‌کنند و هزینه کمتری در مقایسه با انبارهای معمولی دارند.
• افزایش سرعت: انبار کردن یا برداشتن و تحویل کالا در انبارهای قدیمی فرایندی زمان‌بر است. تجهیزات موجود در انبارهای هوشمند به اوپراتورها کمک می‌کنند تا فرایند انبارداری را با سرعت بیشتری انجام دهند.
• افزایش دقت: خطای انسانی در روش قدیمی انبارداری می‌تواند به زیان‌های قابل توجهی منجر شود، نصب بارکد یا تک RFID و استفاده از سیستم خروج خودکار در روش انبارداری هوشمند موجب می‌شود تا خطای انسانی به طور قابل توجهی کاهش یابد.
• بهبود سرویس‌دهی به مشتریان: رضایت مشتریان اهمیت بالایی در موفقیت خرده فروشی‌ها و سایر کسب و کارها دارد. انبارداری هوشمند شرکت‌ها را قادر می‌سازد تا نیازهای مشتریان را شناسایی کنند، از لغو سفارش مشتریان به دلیل عدم موجودی انبار جلوگیری کنند و سفارش‌ مشتریان را با سرعت بیشتری تحویل دهند.
• ردیابی و نظارت بر موجودی انبار: بررسی موجودی کالا یکی از مهم‌ترین وظایف انباردار را تشکیل می‌دهد. در اختیار داشتن اطلاعات کالاها در هر لحظه به منظور برنامه‌ریزی برای تامین کالا و بهبود زنجیره تامین ضروری است. استفاده از تگ‌های RFID، بارکدها، انواع سنسورها و دیگر فناوری‌های پیشرفته در انبار هوشمند موجب می‌شود تا امکان ردیابی کالا در انبار و همچنین بررسی موجودی کالا در هر لحظه فراهم شود.

معایب و چالش های انبارداری هوشمند

انبارداری هوشمند یا سیستم‌های مدیریت انبار با استفاده از فناوری‌های هوشمند، از مزایا و فواید زیادی برخوردار هستند، اما همچنین با برخی معایب و چالش‌ها نیز روبه‌رو هستند. در زیر به برخی از این معایب و چالش‌ها اشاره شده است:

• هزینه‌ی پیاده‌سازی: سیستم‌های انبارداری هوشمند معمولاً نیازمند سرمایه‌گذاری نسبتاً بالا برای پیاده‌سازی و اجرا هستند. این می‌تواند برای بسیاری از کسب‌وکارها یک چالش مالی باشد.
• پیچیدگی فنی: این سیستم‌ها ممکن است پیچیدگی فنی داشته باشند و نیاز به تخصص‌های خاص در زمینه‌های IT و مدیریت دارند. این موضوع می‌تواند برای کسب‌وکارهای کوچک با محدودیت منابع، یک چالش باشد.
• تغییر فرهنگ سازمانی: پیاده‌سازی سیستم‌های هوشمند ممکن است نیاز به تغییرات در فرهنگ سازمانی داشته باشد. این تغییرات ممکن است مقاومت و مخالفت در بین کارکنان را ایجاد کند.
• اعتماد به داده‌ها: مکمل برخی از این سیستم‌ها بر اطلاعات دقیق و به‌روز استوار است. اگر داده‌ها نادرست یا ناقص باشند، ممکن است به تصمیمات نادرستی منجر شود.
• خطرات امنیتی: سیستم‌های هوشمند دارای خطرات امنیتی هستند و ممکن است مورد حملات سایبری قرار گیرند. حفاظت از اطلاعات حیاتی و حساس مسائلی است که مورد توجه قرار می‌گیرد.
• نیاز افراد متخصص: برای مدیریت و پشتیبانی این سیستم‌ها نیاز به افراد متخصص و ماهر در حوزه‌های IT و مدیریت است. این ممکن است یک چالش در استخدام و حفظ نیروی انسانی باشد.
• نیاز به آموزش: کارکنان باید با استفاده از این سیستم‌ها آشنا شوند و برای استفاده بهینه از آن‌ها نیاز به آموزش داشته باشند که ممکن است زمان‌بر باشد.
• پیچیدگی در ادغام با سیستم‌های موجود: در بسیاری از موارد، سیستم‌های انبارداری هوشمند باید با سیستم‌های موجود در سازمان ادغام شوند که ممکن است به دلیل پیچیدگی فنی و ناهماهنگی‌ها مشکلاتی ایجاد کند.

همه‌ی این چالش‌ها نشان‌دهنده‌ی اهمیت طراحی دقیق، پیاده‌سازی موفق، و مدیریت بهینه این سیستم‌ها است تا به بهترین نحو ممکن از مزایای آنها بهره‌مند شود.

سوالات متداول

جمع‌بندی

انبارداری هوشمند مزایای متعددی در مقایسه با روش‌های قدیمی انبارداری دارد و به همین دلیل انتظار می‌رود که با گذشت زمان شاهد افزایش تعداد انبارهای هوشمند در سطح جهان باشیم. انبار هوشمند به کسب و کارها کمک می‌کند تا هزینه‌ها را مدیریت کنند و نیاز مشتریان را با دقت و سرعت بیشتری برآورده سازند.

داده‌های جمع‌آوری شده توسط سنسورها و سایر تجهیزات مبتنی بر فناوری اینترنت اشیاء به مدیران انبار کمک می‌کنند تا گلوگاه‌ها را شناسایی و برطرف کنند تا بهره‌وری انبار به حداکثر برسد. به علاوه، افزایش سطح رضایت مشتریان می‌تواند سرعت رشد یک کسب و کار را به طور قابل توجهی افزایش دهد.